नाशिक : भारत पेट्रोलियम कॉर्पोरेशन लिमिटेड (BPCL) ही एक अग्रगण्य महारत्न पीएसयू आहे. कंपनीने महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यात एक परिवर्तनात्मक पुनर्वसन उपक्रमाची अभिमानाने घोषणा केली. नाशिकच्या वनविभागाच्या सहकार्याने हा प्रकल्प राबविला जात असून, प्रगत ड्रोन तंत्रज्ञान आणि सीडबॉल वापरून खराब झालेल्या जमिनी पुनर्संचयित करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
बीपीसीएलच्या पुनर्वनीकरण प्रकल्पात ड्रोनद्वारे 200,000 सीडबॉल्सचा वापर केला जाईल. त्याद्वारे दुर्गम आणि अति दुर्गम भागांना लक्ष्य केले जाईल. जलद जंगलतोड आणि जमिनीचा ऱ्हास या गंभीर समस्यांमुळे या प्रदेशातील जैवविविधता, हवामान लवचिकता आणि समुदायाच्या कल्याणावर लक्षणीय परिणाम झाला आहे. त्यावर हा उपाय ठरेल.
“बीपीसीएलमध्ये आमचा नवकल्पना आणि समुदायिक सामर्थ्यावर विश्वास आहे. नाशिकमधील आमचा ड्रोन आधारित पुनर्वनीकरण प्रकल्प निसर्ग पुनर्संचयित करण्यासाठी आणि स्थानिक समुदायांना सशक्त बनविण्याच्या दिशेने एक परिवर्तनकारी पाऊल आहे. प्रगत तंत्रज्ञानाचा लाभ घेऊन आणि स्थानिक रहिवाशांना सहभागी करून, आमचे एक शाश्वत वातावरण निर्माण करण्याचे ध्येय आहे. जे इकोसिस्टम आणि लोक दोघांनाही फायदेशीर ठरते, आम्ही एक हिरवेगार आणि निरोगी भविष्य घडवू शकतो,” असे बीपीसीएलचे कार्यकारी संचालक पाइपलाइन श्री बिजू गोपीनाथ यांनी सांगितले.
प्रकल्पामध्ये GIS मॅपिंग वापरून साइट निवड, समुदाय प्रतिबद्धता, सीडबॉल उत्पादन आणि ड्रोनचा वापर यांसह सर्वसमावेशक नियोजन यांचा समावेश आहे. नाशिक जिल्ह्यातील सिन्नर नाशिक परिक्षेत्र, हिवरे बिलगे
आणि गंगा महाळुंगी गाव या तीन वन परिक्षेत्रांमध्ये लक्ष्यित क्षेत्रे 100 हेक्टर आहेत. जंगलतोड झालेल्या जमिनींचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी, स्थानिक जैवविविधता वाढविण्यासाठी आणि पर्यावरणीय आरोग्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी 200,000 सीडबॉल्सची लागवड करून पर्यावरण पुनर्संचयित करणे ही मुख्यउद्दिष्टे आहेत. लावल्या जाणाऱ्या झाडांच्या प्रजातींमध्ये मिलेटिया पिनाटा (कारंजा), आझादिराच्ता इंडिका (नीम), टेकटोना ग्रँडिस (सागवान), डॅलबर्गिया सिसू (इंडियन रोझवूड), बाभूळ कॅटेचू (खैर), सिझिजियम क्युमिनी (ब्लॅक प्लम) आणि मँगिफेरा इंडिका (आंबा) यांचा समावेश आहे. या व्यतिरिक्त स्थानिक समुदायांना सीडबॉल उत्पादन आणि जमीन व्यवस्थापन, पर्यावरण जागरूकता वाढविणे व आर्थिक संधी निर्माण करणे हे प्रकल्पाचे उद्दिष्ट आहे. हे कार्यक्षम सीडबॉल उपयोजनासाठी सीडकॉप्टर ड्रोनचा वापर करेल आणि
पुनर्वनीकरणाच्या प्रगतीचा मागोवा घेण्यासाठी प्रगत निरीक्षण प्रणाली वापरेल.
या उपक्रमाचा उद्देश केवळ पर्यावरण पुनर्संचयित करणेच नाही, तर शाश्वत पद्धतींमध्ये प्रशिक्षण आणि रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देऊन स्थानिक समुदायांना सशक्त करणेही आहे. वैज्ञानिक संशोधन, तांत्रिक नवकल्पना आणि समुदायाचा सहभाग एकत्रित करून, बीपीसीएलचे उद्दिष्ट वाढविता येण्याजोगे आणि पुनरुत्पादन करण्यायोग्य एक पुनर्वनीकरण मॉडेल तयार करण्याचे आहे, जे समान आव्हानांना तोंड देत असलेल्या इतर प्रदेशांमध्ये लागू केले जाऊ शकते. हा अग्रगण्य पुनरुत्पादन उपक्रम नाशिकमध्ये हिरवेगार आणि अधिक शाश्वत वातावरण निर्माण करण्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे, ज्यामुळे पर्यावरण आणि तेथील रहिवाशांचे जीवनमान दोन्ही वाढेल.
बीपीसीएलने त्यांच्या सीएसआर उपक्रमांद्वारे शिक्षण, पर्यावरणीय शाश्वतता, आरोग्य आणि स्वच्छता, कौशल्य विकास व समुदाय विकास यांसह विविध सामाजिक कारणांमध्ये सातत्याने योगदान दिले आहे. हा पुनर्वनीकरण प्रकल्प पर्यावरणीय शाश्वततेवर कंपनीच्या मुख्य सीएसआर फोकसशी जोडणारा आहे. समाजावर सकारात्मक आणि चिरस्थायी प्रभाव निर्माण करण्यासाठी कंपनीचे समर्पण यातून स्पष्टपणे दिसते.
